خواندن کتاب برای کودکان نوپا یکی از مهم‌ترین کارهایی است که والدین باید در برنامه روزانه خود بگنجانند. کتابخوانی برای نوزادان علاوه بر مهارت زبانی، به رشد احساسی و پرورش اجتماعی آنها کمک می‌کند.
نگهداری کودک در منزل
کار دلچسبی است اگر با کمی تامل و برنامه‌ریزی انجام شود. یکی از راه‌های سرگرم کردن کودک کتابخوانی است. علاوه بر سرگرمی، مهارت زبانی کودک ضمن شنیدن کتاب با تقلید صداها، تشخیص تصاویر کتاب و یادگیری کلمات افزایش پیدا می‌کند.
خواندن کتاب با صدای بلند برای نوزاد باعث می‌شود کلمات بهتر و بیشتر در ذهن آنها بنشیند و بهتر و راحت‌تر بتوانند صحبت کنند. به طور معمول نوزادانی که تا قبل از دو سالگی والدین بیشتر با آنها صحبت کرده‌اند و برایشان کتاب خوانده‌اند بیشتر با کلمات آشنایی دارند.
نوزاد در ماه‌های اول زندگی متوجه تصاویر کتاب نمی‌شود و فقط به رنگ‌های روشن توجه می‌کند. خواندن آواز و لالایی توسط مادر باعث به آرامش رسیدن نوزاد می‌شود. نوزاد تقریبا در چهار تا شش ماهگی علاقه به کتاب نشان می‌دهد. کتاب‌هایی را برای کودک انتخاب کنید که مانند شعر ریتم تکراری داشته باشد و تصاویر آن دارای رنگ‌های روشن باشد.
می‌توانید کتاب‌های پارچه‌ای مخصوص کودک تهیه کنید که هم آسیبی به کودک نمی‌رساند و هم می‌توان داخل حمام نیز از آن استفاده کرد. نوزاد در این سن می‌خواهد کتاب را لمس کند. جنس نرم کتاب‌های پارچه‌ای و چاپ ضد حساسیت آنها برای استفاده کودک مطلوب است و لمس این کتاب‌ها به تقویت قدرت حرکت انگشتان و دست او کمک می‌کند.
کودک شش‌ماهه تا یک‌ساله با چنگ انداختن به کتاب و تولید صداهایی با دهانش به مادرش که در حال خواندن کتاب است پاسخ می‌دهد. کودک در یک سالگی می‌تواند به کمک والدین کتاب را ورق بزند و به اشکالی که در کتاب می‌بیند اشاره کند و صدای والدین را تکرار کند.
چگونه برای کودک کتاب بخوانیم؟
1. کتاب را با صدای بلند و به صورت شمرده برای کودک بخوانید: هنگام خواندن کتاب برای کودکان کلمات را با سرعت مناسب و به درستی تلفظ کنید تا توجه کودک را جلب کنید. از لحظاتی که کنار کودکتان می‌گذرانید لذت ببرید.
2. داستان کتاب را به زبان خودتان برای کودک نقل کنید: زمان خواندن کتاب مهم منتقل کردن ایده داستان به کودک است. خواندن تک به تک واژه‌های کتاب جذابیت داستان را برای کودک کم می‌کند. بهتر است کتاب را با زبان خودتان برای کودک بخوانید و جمله‌های سخت آن را تغییر دهید تا برای کودک قابل فهم باشد.
3. کتاب را با حرکات دست و آواهای مختلف برای کودک بخوانید: وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید لحن خود را تغییر دهید، صدا را زیر و بم کنید و از حرکت دست‌های خود استفاده کنید تا به داستان عینیت ببخشید. این کار هیجان بیشتری در کودک ایجاد می‌کند و او را مشتاق به کتابخوانی خواهد کرد.
4. اجازه دهید کودک کتاب را لمس کند و آن را ورق بزند: کودکان دوست دارند کتاب را لمس کنند و آن را ورق بزنند. از پاره شدن ورقه‌های کتاب نترسید. برای کودکان کوچک‌تر کتاب‌های پارچه‌ای و پلاستیکی انتخاب کنید که هیچ خطری برای کودک ندارند. تصاویر کتاب را با دست به کودک نشان دهید و اجازه دهید کودکتان آن تصاویر را لمس کند. حتی می‌توانید کتاب‌هایی با طرح برجسته تهیه کنید تا از این طریق احساس کودک تقویت شود.
وقتی به تصویری اشاره می‌کنید و درباره آن حرف می‌زنید کودک هم به حرف زدن تشویق می‌شود بنابراین دایره واژگان او شکل می‌گیرد و رفته رفته بزرگ‌تر می‌شود.
5. به صورت روزانه برای کودک کتاب بخوانید: خواندن کتاب برای کودکان را در برنامه روزانه حتی به مدت اندک قرار دهید. حتی لازم نیست یک کتاب را به صورت کامل برای کودک بخوانید هر چند کتاب کودک حجم بسیار کمی دارد. بهتر است روزی پانزده تا سی دقیقه برای کودک کتاب بخوانید اما اگر فرصت ندارید حداقل پنج دقیقه زمان را به این کار اختصاص دهید.
6. از کودک سوال بپرسید: وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید مکث کنید و درباره آنچه در داستان می‌گذرد از او سوال بپرسید. این کار باعث تعامل بیشتر شما با کودکتان می‌شود و در نتیجه علاقه او به کتابخوانی بیشتر خواهد شد.
زمانی را برای خواندن کتاب انتخاب کنید که کودک آرام و سرحال باشد. وقتی کودک شما هوشیار باشد مهارت‌های یادگیری در او تقویت خواهد شد. در نهایت مهم این است کتابخوانی رابطه شما را با فرزندتان تقویت کند.